zaterdag 22 juni 2013

Het verdronken Wadden Eiland Bosch had diverse eigenaren.

Uit landkaarten en eigendomsstukken blijkt dat Bosch moet zijn ontstaan rond 1300.

Tussen 1530 en 1717 had Bosch diverse eigenaren, die er zelf overigens niet woonden.

De eerste waren de monniken van de Cisterciënzerorde van het klooster in Aduard.

Op Bosch was aangespoelde goederen en wrakstukken vermoedelijk,
de inkomstenbron van het zelfvoorzienende Aduarder klooster.

Zo bezat Kloosters wel meer eilanden.

Schiermonnikoog was eigendom van klooster Klaarkamp,
en Rottumeroog van het Sint Julianaklooster te Rottum.

In 1530 schonk de abt de helft van het eilandje aan Geert Lewe,een telg uit een Gronings adellijk geslacht.

Hij stelde een strandvoogd aan die met zijn gezin op het onbewoonde eiland neerstreek.

De voogd tekende een contract voor een jaar.

Zijn salaris bedroeg 40 gulden en een kwart ton boter per jaar, zo vermeldt een processtuk uit 1646.

Het andere eilanddeel werd in 1551 opgeëist door de nieuwe landsheer van Groningen, Karel V,
die het eiland blijkbaar strategisch belangrijk vond.

Misschien wilde hij de vaarroutes controleren of de piraterij op de Waddenzee,
die in die tijd welig tierde, aanpakken.

In 1636 moest strandvoogd Harmen Roeleffs op Rottumeroog gaan wonen.

Bosch, dat steeds verder in oostelijke richting opschoof, was te klein geworden.

Op een kaart van 1745 staat het nog wel als hoge zandplaat afgebeeld,
onder de trieste vermelding „Plaat alwaar het eijland Bos gelegen heeft.”



Rond 29 sept. 1535, Gheert Lewe, redger te Haerhus, mede namens de abt van Adewert, verklaart verpacht te hebben aan Peter Nyels het strandrecht,
van de eilanden de Buues en Heftsant voor veertig arnhemse guldens, een "voerdel boetters",
het derde deel van het "wraeck" en het kleine brandhout per jaar.

Ick Gheert Lewe Redige to Haerhus bekenne myt Dessen .edele dat ick hebbe voirhuert Peter Nyels Doen de Hestsant van weghen de..werd Deighen ....... Heeren Abbat van Addevert des Conventes ende van mijnen weghen dat wij Peter voerscreven Soellen vermoghen des jaers XL areus Gulden ende een Voerdel boettens ende dat daer de pae.t van dat wraeck Myt dat Lewe brantholt van III offte vier voeten .. Hyr voer hefft Peter sijn eet ghedaen dat Peter De .... Een jaer bijwoenen sal ende sal alangheslae Ghen goederen woervaeren ende baerghen ende recht Lick bij.......men na al sijn voermoeghen dyt voerscreven Jaer sal angan int iaer van XXXV van sunte Mychel .... To sunte Mychel to dat erste termijn Van de XL areus gulden zal mij Peter voer..ghen Als Peter erst up dat lant koemt myt de boet Ter ende dat ander termijn to sunte Johannes to Mydsommer ende dat leste termijn to vrijmarkett. Desse .edele zynt daer ...e ... luende ende utt Den anderen gr...eden voerschreven ABCD.

Bron
Archief Groninger Archieven
Fonds Kloosterarch.
Toegangsnummer 172
Inventarisnr. 55
Regestnr. 1043
Olim Reg. Feith 1535.14.
Jaar 1535